Ders Bilgileri

Ders Bilgileri
Ders Adı Kodu Dili Türü Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türk Dili I TDB101 Türkçe Zorunlu 1. Yarıyıl 2 + 0 2,0 2,0
Ön Koşul Dersleri
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Verilişi yüz yüze
Dersin Koordinatörü Öğr. Gör. Ayşe ULU
Dersi Veren(ler)
Dersin Amacı Dilin fert ve millet hayatındaki öneminin ve Türk dilinin yapısal özelliklerinin kavratmak, Türkçenin tarihî dönemlerini öğretmek; Türkçenin ses ve şekil yapısını kavratıp öğrencinin dinlediklerini, okuduklarını, gördüklerini ve düşündüklerini hem söz hem de yazı ile planlı, etkili ve akıcı bir şekilde ifade etme yeteneklerini geliştirmek.
Dersin İçeriği Dilin tanımı ve doğuşu, dilin nitelikleri; dil türleri; dili inceleme türleri, yeryüzündeki dillerin tasnifi; Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri; Türk dilinin temel özellikleri; Türk yazı dilinin tarihî özellikleri; dil bilgisi.
Ders Öğrenme Kazanımları
# Öğrenme Kazanımı
1 Dilin tanımını bilir, dilin sosyal bir kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi hakkında fikir sahibi olur, dil kültür ve dil düşünce arasındaki bağı fark eder
2 Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini öğrenir Türkçenin zenginliklerini ve inceliklerini fark eder, Türk dilinin diğer dillerden farkını öğrenir.
3 Türk dilinin gelişmesi ve tarihî devreleri hakkında bilgi sahibi olur.
4 Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları hakkında bilgi sahibi olur.
5 Türkçenin ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kuralları kavrar bu kuralların yazılı anlatımda nasıl kullanılacağını bilir.
6 Türkçenin yapı özellikleri hakkında bilgi sahibi olur.
7 Çevresindeki dil kirliliğine yol açan kelimelerin dil üzerindeki etkilerini hesaplar, kültürün dil üzerindeki etkisini görür.
Ders Planı (Haftalık Konular)
Hafta Konular/Uygulamalar Yöntem
1. Hafta Dilin tanımı ve nitelikleri, dillerin doğuşuna dair varsayımlarDilin tanımı ve nitelikleri, dillerin doğuşuna dair varsayımlar
2. Hafta Dilin toplum, kültür-millet üzerindeki etkisi; düşünce, duygu ve iletişimle olan ilgisi
3. Hafta Sözlü ve Yazılı Dil, Filoloji-Gramer-Lenguistik, bir dilin geliş(me)mişliğini belirleyen etkenler
4. Hafta Dünya dillerinin yapı ve köken bakımından tasnifi, “Türk Dili”nin dünya dilleri arasındaki yeri ve özellikleri
5. Hafta Türkçenin tarihsel gelişimi; Eski Türkçenin (Köktürkçe-Uygurca) incelenmesi
6. Hafta Türkçenin tarihsel gelişimi; Orta Türkçenin (Karahanlıca-Harezmce-Kıpçakça-Çağatayca-Eski Anadolu Türkçesi) incelenmesi
7. Hafta ARA SINAV
8. Hafta Türkçenin tarihsel gelişimi; Yeni Türkçenin (Çağatayca-Osmanlıca-Türkiye Türkçesi) incelenmesi
9. Hafta Günümüz dünyasında yazı dili olarak kullanılan Türkçenin kolları ve yayılma alanları, Türkçenin günümüze kadar kullandığı belli başlı alfabeler
10. Hafta Dilde sadeleşme, Cumhuriyet sonrası Türkiye Türkçesini sadeleştirme çalışmaları, Türkçenin bugünkü sorunları
11. Hafta Ses Bilgisi, ses olaylarının tanımı ve mahiyeti, Türkçe kelimelerde görülen başlıca ses olayları: Ses türemesi, ses düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünsüz sertleşmesi, ünlü daralması, ulama vb.
12. Hafta Türkçe kelimelerdeki başlıca ses özellikleri ve Türkçede başlıca kelime üretme yolları.
13. Hafta Türkçenin diğer dillerle olan tarihî ilişkisi, diller arası alışverişin kanalı, dillerin birbirinden alıntıladığı unsurlar, alıntı kelimeler ve türleri
14. Hafta Kök çeşitleri, ek çeşitleri, yapılarına göre sözcükler (basit-türemiş-bileşik)
15. Hafta Yarıyıl Sonu Sınavı
*Ara sınav ve final sınav tarihleri 14 haftalık ders işleyiş planında belirtilmemiştir. Ara sınav ve final sınav tarihleri Üniversitemiz Senatosu kararı ile akademik takvimde belirtilen tarihlerde yapılmaktadır.
Ders - Program Yeterlilikleri İlişkileri
No Program Yeterlilikleri Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Günümüz sanatının disiplinlerarası özelliklerine uygun olarak, sanat üretiminde farklı disiplinleri birlikte kullanır.
2 Profesyonel standartlar düzeyinde bir sanat donanımına sahip olur.
3 Alanında gerçekleşen ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip eder, uygulamalarını bu gelişmeler çerçevesinde çağdaş düzeyde gerçekleştirir.
4 Alanında kullanılan teknolojilerin gelişimlerine paralel bir şekilde gerekli olan teknik bilgi ve beceriyi öğrenip çalışmalarında kullanır.
5 Öğrenciler kuramsal ve uygulama sorunlarını kavrar ve bunları kendi özgün yaklaşımlarıyla yorumlayarak yapıt üretir.
6 Öğrenciler hem bağımsız düşünebilen donanımlı sanatçı adayları; hem de katılımcı, paylaşımcı, anlayış ve kültür farklılıklarına duyarlı, aydın bireyler olarak yetişir.
7 Sanatçı adayları gözlem ve çözümleme yapabilir, çok boyutlu düşünebilir.
8 Öğrenciler, sanat, teknik ve mesleki konularda yetkinlik kazanır.
9 Öğrenci kendini gerçekleştirebilme, çevresini dönüştürebilme bilincine ulaşır.
10 Çağdaş anlayışta üretilen bilgi, deneyim ve iş gücünün topluma yayılmasına katkıda bulunabilen, akademik araştırmalara öncelik veren, bu birikimini ulusal ve uluslararası düzeyde yaygınlaştıran öğrenciler yetişir.
11 Sanatsal yaratıcılıkta hangi nedenlerin hangi etkilere hangi düzeyde hangi araçlarla yol açtığını kavrar.
Dersin Öğrenme Kazanımlarının Program Yeterlilikleri İle İlişkisi
Program Yeterlilik DK1 DK2 DK3 DK4 DK5 DK6 DK7
PY1 2 2 2 2 2 2 2
PY2 2 2 2 2 2 2 2
PY3 2 2 2 2 2 2 2
PY4 2 2 2 2 2 2 2
PY5 2 2 2 2 2 2 2
PY6 4 4 4 4 4 4 4
PY7 3 3 3 3 3 3 3
PY8 3 3 3 3 3 3 3
PY9 3 3 3 3 3 3 3
PY10 3 3 3 3 3 3 3
PY11 2 2 2 2 2 2 2
Kaynaklar
Ders Kitabı veya Notu Ders Kitabı veya Ders Notu bulunmamaktadır.
Diğer Kaynaklar
  • [1] YAZIM KILAVUZU; TDK Yayınları, Ankara, 2006. [2] TÜRKÇE SÖZLÜK; TDK Yayınları, Ankara, 2005. [3] AĞCA, Hüseyin: Türk Dili, Ankara, 2001, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 270. [4] KORKMAZ, Zeynep, GÜLENSOY, Tuncer, ERCİLASUN, Ahmet B.; TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Yargı Yay., Ankara, 2001. [5] ERGİN, Muharrem: TÜRK DİL BİLGİSİ, Bayrak Yay., İstanbul, 1999. [6] GÜLENSOY, Tuncer: TÜRKÇE EL KİTABI, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005. [7] ÖZKAN, Mustafa: YÜKSEK ÖĞRETİMDE TÜRK DİLİ YAZILI VE SÖZLÜ ANLATIM, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2001. [8] YAVUZ, Kemal; YETİŞ, Kâzım; BİRİNCİ, Nejat: ÜNİVERSİTE TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON DERSLERİ, Bayrak Yayınları, İstanbul, 2001. [9] ERDOĞAN, Ergün: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2004, Dilara Yayınevi, 238. [10] UÇAR, İlhan: İLETİŞİM BEDEN DİLİ VE SUNUM TEKNİKLERİ, Cantekin Matbaacılık, Ankara, 2007.) [11] DOĞAN, İsmail: TÜRK DİLİ, Rize, Akademi Yayınevi, 233. [12] İNCE, Yılmaz vd.: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2003, Dilara Yayınevi ve Matbaacılık, 288. [13] SARICA, Salih; GÜNDÜZ, Mustafa: GÜZEL KONUŞMA YAZMA, İstanbul, 1997, Fil Yayınevi, 443. [14] ÖZKAN, Fahri: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Murathan Yayıncılık, Trabzon, 2009. [15] SAĞOL, Gülden [ed.] vd.: TÜRK DİLİ KİTABI, İstanbul 2006, 317 s., Duyap. [16] SERTKAYA, Osman Fikri: “Atatürk ve Türk Dili”, TÜRK DİLİ: Ankara 2001, II. C., 599. S., 549-563 s. [17] KORKMAZ, Zeynep: “Yazılı Devirlerdeki Gelişmelere Göre Eski Türkçenin Yaşı”, TDAY-Belleten 1989: Ankara 1994, 353-370. s., TDK Yay.: 553. [18] Bu ve benzeri Türk dili kaynaklarının yardımıyla DÜ Türk Dili Okutmanlarınca hazırlanan TÜRK DİLİ I ders notu.
AKTS / İş Yükü Tablosu
AKTS / İş Yükü Tablosu Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders İçi
Ders Saati (14 Hafta) 14 2 28
Ders Dışı
Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları 14 1 14
Araştırma 1 1 1
Diğer Faaliyetler 6 1 6
Sınavlar
Ara Sınav 1 1 1 1
Final 1 1 1
Toplam İş Yükü 51
*AKTS = (Toplam İş Yükü) / 25,5 Dersin AKTS Kredisi 2,0