| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dilinin Tarihî Morfolojisi | TDE672 | 3 + 0 | 3,0 | 7,5 |
| Ön Koşullar | Yok |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisansüstü |
| Dersin Türü | Ders |
| Dersin Verilişi | Sözlü Sunum |
| Dersin Koordinatörü |
Doç. Dr. MEHMET HAZAR |
| Dersi Verenler |
Doç. Dr. Aybüke Betül DOĞAN |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Türk Dilinin morfolojik yapısını tarihsel süreç içinde kavratabilmek. |
| Dersin İçeriği | 1. Morfolojik değişimi ve morfolojik değişikliğin tanımı, konusu ve önemini bilir. 2. Morfolojik değişikliğe sebep olan olayları tespit edebilir. 3. Morfolojik değişiklikleri tarihi metinlerde gösterebilir, değerlendirebilir. 4. Morfolojik değişikliklerin türlerini belirler. 5. Ekleri özellikleri doğrultusunda tasnif eder. 6. Morfolojik değişiklikleri tarihi dönemlere göre değerlendirir. 7. Morfolojik değişiklikleri karşılaştırma ile inceleyebilir. |
| Ders Öğrenme Kazanımları |
- Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi ve filolojik açıdan değerlendirebilir. Batı edebiyatı metinleri ile karşılaştırma olanağı bulur. - Türk dilini ses bilgisi, yapı-şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceleyerek; Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. - Eski Türk Edebiyatının aruz, kafiye, nazım şekilleri konularında bilgi edinir. Bu edebiyatın dönemlerini, şairlerini ve bu şairlerin eserlerini bilir. Eserleri Arap harfli olarak okuyup anlamaya çalışır. - Yeni Türk Edebiyatı tarihinde yer alan dönemlerin temel özelliklerini tespit eder, dönemde rol oynayan yeni formları ve temaları, yeni edebî dili ve imgeciliği, yeni yazar-metin-okur ilişkilerini ortaya koyar; eskisi ile kıyaslar ve sonrasına etkilerini belirler. - Geçmişten günümüze klasik ve modern edebiyat akımlarını tanır ve akımların anlatım biçimleri üzerindeki etkilerini değerlendirir. - Bir metnin nasıl çözümleneceği konusunda algılama, eleştirme, düşünme ve fikir yürütme yeteneğini geliştirir. - Türk Halk Edebiyatı içerisinde anlatmaya dayalı türler ile ilgili metinlere ulaşma ve bilgi sahibi olur. - Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. - Bilgi ve internet teknolojilerini kullanarak Türk dili ve edebiyatı alanında bilgi oluşturma, düzenleme, iletme, saklama, sunma ve paylaşma becerilerine sahiptir. - Tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinin yazıldığı alfabeleri bilir, bu alfabelerle yazılmış olan metinleri çevriyazıya ve Türkiye Türkçesi yazı diline aktararak üzerinde dil bilim ve dil bilgisi incelemeleri yapabilir. - Türk dili ve edebiyatı alanında edindiği bilgi ve becerileri, sosyal bilimlerin diğer alanlarıyla ortak yürütülen çalışmalarda kullanabilir. - Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini edinir. |
| Hafta | Konular | Öğretim Yöntemleri |
|---|---|---|
| 1. Hafta | Morfolojik değişim nedir? | |
| 2. Hafta | Türkçede iyelik ekleri | |
| 3. Hafta | Türkçede şahıs ekleri | |
| 4. Hafta | Türkçede çatı ekleri | |
| 5. Hafta | Türkçede ek yığılması | |
| 6. Hafta | Türkçede hal ekleri | |
| 7. Hafta | Türkçede emir kipi | |
| 8. Hafta | Türkçede şart eki | |
| 9. Hafta | Arasınav | |
| 10. Hafta | Türkçede istek kipi | |
| 11. Hafta | Türkçede şimdiki zamanın gelişimi | |
| 12. Hafta | Türkçede gelecek zamanın gelişimi | |
| 13. Hafta | Türkçede zarf fiil ekleri | |
| 14. Hafta | Türkçede sıfat fiil ekleri |
| Clauson, Sir Gerard, An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish, Oxford University, Oxford 1972. Erdal, Marcel, Old Turkic word formation, A functional approach to the lexicon, Otto Harrasowitz, Wiesbaden 1991. Eren, Hasan, Türklük Bilimi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara 1999. Talat Tekin (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Simurg Yayınları. Talat Tekin (2004). Makaleler II-Tarihi Türk Yazı Dilleri, Ankara: Öncü Kitabevi. Türk Dil Kurumu, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten tüm sayıları. Türk Dünyası El Kitabı, C. 2, TKAE Yayınları, Ankara 1992. |
| Program Yeterlilik | Katkı Düzeyi | DK1 | DK2 | DK3 | DK4 | DK5 | DK6 | DK7 | DK8 | DK9 | DK10 | DK11 | DK12 | Ölçme Yöntemi |
|---|
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ders Katkı Düzeyi | Yok | Çok Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | Çok Yüksek |
| Ölçme Yöntemi | Yazılı sınav | Sözlü sınav | Ödev/Proje | Laboratuvar Çalışması | Sunum /Seminer |
| Etkinlik | Sayısı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav 1 | 1 | 2 | 2 |
| Final | 1 | 3 | 3 |
| Toplam İş Yükü | 5 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 7,5 | ||
