| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dil Bilgsi 1 | TRZ105 | 1. Yarıyıl | 2 + 0 | 2,0 | 4,0 |
| Ön Koşullar | Yok |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Ders |
| Dersin Verilişi | Yüz yüze |
| Dersin Koordinatörü |
Prof. Dr. Fevzi KARADEMİR |
| Dersi Verenler |
Prof. Dr. Fevzi KARADEMİR |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Türk dilinin kaynağı ve gelişimi ile Türkçenin ses özelliklerini kavratmak. |
| Dersin İçeriği | Dil Kavramı; Dilin Doğuşu ile İlgili Teoriler; Dilin Özellikleri; Dil Türleri (Doğal Diller, Yapay Diller); Dil Aileleri; Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri; Türk Dilinin Tarihi Gelişimi ve Yayılma Alanları; Türk Dilleri Ailesi; Türkiye Türkçesinin Türk Lehçeleri Arasındaki yeri; Dil Bilgisinin İnceleme Alanları; Fonetik ve Fonoloji; Türkiye Türkçesinin Tipolojik Ses Özellikleri; Sesler (Ünlü ve Ünsüzler), Ünlü ve Ünsüzlerin Özellikleri; Ses Uyumları (Ünlü Uyumu, Ünsüz Uyumu); Ses (Ünlü ve Ünsüz) Değişmeleri/Olayları (Türeme, Düşme, Daralma, Yuvarlaklaşma, Benzeşme (Ötümlüleşme, Ötümsüzleşme…); Aykırılaşma, Çatışma, Göçüşme, Kaynaşma, İkizleşme), Yardımcı Sesler, Tarih Boyunca Kullanılan Türk Alfabeleri. |
| Ders Öğrenme Kazanımları |
- Dil ile ilgili temel kavramları öğrenir. - Türk dilinin tarih içindeki gelişim seyrini öğrenir. - Türkçenin ses dizimini ve tipolojik ses özelliklerini kavrar. - Türkçedeki ses uyumlarını kavrar. - Türkçedeki ses olaylarını kavrar. - Türklerin tarih içinde kullandıkları alfabeler hakkında bilgi edinir. |
| Hafta | Konular | Öğretim Yöntemleri |
|---|---|---|
| 1. Hafta | Dil Kavramı; Dilin Doğuşu | Sözel Anlatım Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları |
| 2. Hafta | Dilin Doğuşu ile İlgili Teoriler | Sözel Anlatım Araştırma Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları |
| 3. Hafta | Dilin Özellikleri; Dil Türleri (Doğal Diller, Yapay Diller) | Araştırma Sözel Anlatım |
| 4. Hafta | Dil Aileleri; Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri | Sözel Anlatım Araştırma Uygulama |
| 5. Hafta | Türk Dilinin Tarihi Gelişimi ve Yayılma Alanları; Türk Dilleri Ailesi; Türkiye Türkçesinin Türk Lehçeleri Arasındaki yeri | Araştırma Sözel Anlatım Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları |
| 6. Hafta | Dil Bilgisinin İnceleme Alanları; Fonetik ve Fonoloji; | Araştırma Sözel Anlatım |
| 7. Hafta | Türkiye Türkçesinin Tipolojik Ses Özellikleri | Sözel Anlatım Araştırma |
| 8. Hafta | Ara sınav | |
| 9. Hafta | Sesler (Ünlü ve Ünsüzler), Ünlü ve Ünsüzlerin Özellikleri | Sözel Anlatım Görsel Sunum |
| 10. Hafta | Ses Uyumları (Ünlü Uyumu, Ünsüz Uyumu) | Sözel Anlatım Görsel Sunum |
| 11. Hafta | Ses (Ünlü ve Ünsüz) Değişmeleri/Olayları (Türeme, Düşme, Daralma) | Görsel Sunum Sözel Anlatım |
| 12. Hafta | Yuvarlaklaşma, Benzeşme (Ötümlüleşme, Ötümsüzleşme) | Görsel Sunum Sözel Anlatım |
| 13. Hafta | Aykırılaşma, Çatışma, Göçüşme, Kaynaşma, İkizleşme), Yardımcı Sesler | Görsel Sunum Sözel Anlatım |
| 14. Hafta | Tarih Boyunca Kullanılan Türk Alfabeleri | Sözel Anlatım Görsel Sunum |
| Coşkun, M. V. (2015). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.Demircan, Ö. (2009). Türkçenin Ses Dizimi. İstanbul: Der Yayınları. Karaağaç, G. (2010). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.Ergin, Muharrem. (1989). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayıncılık.Banguoğlu ,Tahsin. (1990) Türkçenin Grameri. Ankara: TDK Yayınları. Eker, Süer. (2003). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları. |
| Program Yeterlilik | Katkı Düzeyi | DK1 | DK2 | DK3 | DK4 | DK5 | DK6 | Ölçme Yöntemi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PY2 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY8 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY15 | 5 | 1 | 3 | 0 | 2 | 0 | 0 | - |
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ders Katkı Düzeyi | Yok | Çok Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | Çok Yüksek |
| Ölçme Yöntemi | Yazılı sınav | Sözlü sınav | Ödev/Proje | Laboratuvar Çalışması | Sunum /Seminer |
| Etkinlik | Sayısı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Saati | 3 | 14 | 42 |
| Ara Sınav 1 | 1 | 15 | 15 |
| Ödev 1 | 1 | 15 | 15 |
| Final | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü | 102 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 4,0 | ||
