Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi

Ders Bilgileri

Ders Bilgileri

Ders Adı	Kodu	Dili	Türü	Yarıyıl	T+U Saat	Kredi	AKTS
Türk Dili I	TDB101	Türkçe	Zorunlu	1. Yarıyıl	2 + 0	2,0	2,0

Ön Koşul Dersleri
Dersin Seviyesi	Lisans
Dersin Verilişi
Dersin Koordinatörü	Öğr. Gör. Hüseyin BARAN
Dersi Veren(ler)
Dersin Amacı	Dilin fert ve millet hayatındaki öneminin ve Türk dilinin yapısal özelliklerinin kavratmak, Türkçenin tarihî dönemlerini öğretmek; Türkçenin ses ve şekil yapısını kavratıp öğrencinin dinlediklerini, okuduklarını, gördüklerini ve düşündüklerini hem söz hem de yazı ile planlı, etkili ve akıcı bir şekilde ifade etme yeteneklerini geliştirmek.
Dersin İçeriği	Dilin tanımı ve doğuşu, dilin nitelikleri; dil türleri; dili inceleme türleri, yeryüzündeki dillerin tasnifi; Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri; Türk dilinin temel özellikleri; Türk yazı dilinin tarihî özellikleri; dil bilgisi.

Ders Öğrenme Kazanımları

#	Öğrenme Kazanımı
1	Dilin tanımını bilir, dilin sosyal bir kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi hakkında fikir sahibi olur, dil kültür ve dil düşünce arasındaki bağı fark eder.
2	Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini öğrenir Türkçenin zenginliklerini ve inceliklerini fark eder, Türk dilinin diğer dillerden farkını öğrenir.
3	Türk dilinin gelişmesi ve tarihî devreleri hakkında bilgi sahibi olur.
4	Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları hakkında bilgi sahibi olur.
5	Türkçenin ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kuralları kavrar bu kuralların yazılı anlatımda nasıl kullanılacağını bilir.
6	Türkçenin yapı özellikleri hakkında bilgi sahibi olur
7	Çevresindeki dil kirliliğine yol açan kelimelerin dil üzerindeki etkilerini hesaplar, kültürün dil üzerindeki etkisini görür.

Ders Planı (Haftalık Konular)

Hafta	Konular/Uygulamalar	Yöntem
1. Hafta	Dilin tanımı ve nitelikleri, dillerin doğuşuna dair varsayımlar
2. Hafta	Dilin toplum, kültür-millet üzerindeki etkisi; düşünce, duygu ve iletişimle olan ilgisi
3. Hafta	Sözlü ve Yazılı Dil, Filoloji-Gramer-Lenguistik, bir dilin geliş(me)mişliğini belirleyen etkenler
4. Hafta	Dünya dillerinin yapı ve köken bakımından tasnifi, “Türk Dili”nin dünya dilleri arasındaki yeri ve özellikleri
5. Hafta	Türkçenin tarihsel gelişimi; Eski Türkçenin (Köktürkçe-Uygurca) incelenmesi
6. Hafta	Türkçenin tarihsel gelişimi; Orta Türkçenin (Karahanlıca-Harezmce-Kıpçakça-Çağatayca-Eski Anadolu Türkçesi) incelenmesi
7. Hafta	Türkçenin tarihsel gelişimi; Yeni Türkçenin (Çağatayca-Osmanlıca-Türkiye Türkçesi) incelenmesi
8. Hafta	Ara Sınav
9. Hafta	Günümüz dünyasında yazı dili olarak kullanılan Türkçenin kolları ve yayılma alanları, Türkçenin günümüze kadar kullandığı belli başlı alfabeler
10. Hafta	Dilde sadeleşme, Cumhuriyet sonrası Türkiye Türkçesini sadeleştirme çalışmaları, Türkçenin bugünkü sorunları
11. Hafta	Ses Bilgisi, ses olaylarının tanımı ve mahiyeti, Türkçe kelimelerde görülen başlıca ses olayları: Ses türemesi, ses düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünsüz sertleşmesi, ünlü daralması, ulama vb.
12. Hafta	Türkçe kelimelerdeki başlıca ses özellikleri ve Türkçede başlıca kelime üretme yolları.
13. Hafta	Türkçenin diğer dillerle olan tarihî ilişkisi, diller arası alışverişin kanalı, dillerin birbirinden alıntıladığı unsurlar, alıntı kelimeler ve türleri
14. Hafta	Kök çeşitleri, ek çeşitleri, yapılarına göre sözcükler (basit-türemiş-bileşik)

*Ara sınav ve final sınav tarihleri 14 haftalık ders işleyiş planında belirtilmemiştir. Ara sınav ve final sınav tarihleri Üniversitemiz Senatosu kararı ile akademik takvimde belirtilen tarihlerde yapılmaktadır.

Dersin Öğrenme Kazanımlarının Program Yeterlilikleri İle İlişkisi

Program Yeterlilik	DK1	DK2	DK3	DK4	DK5	DK6	DK7

Kaynaklar

Ders Kitabı veya Notu	Ders Kitabı veya Ders Notu bulunmamaktadır.
Diğer Kaynaklar	[1] YAZIM KILAVUZU; TDK Yayınları, Ankara, 2006. [2] TÜRKÇE SÖZLÜK; TDK Yayınları, Ankara, 2005. [3] AĞCA, Hüseyin: Türk Dili, Ankara, 2001, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 270. [4] KORKMAZ, Zeynep, GÜLENSOY, Tuncer, ERCİLASUN, Ahmet B.; TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Yargı Yay., Ankara, 2001. [5] ERGİN, Muharrem: TÜRK DİL BİLGİSİ, Bayrak Yay., İstanbul, 1999. [6] GÜLENSOY, Tuncer: TÜRKÇE EL KİTABI, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005. [7] ÖZKAN, Mustafa: YÜKSEK ÖĞRETİMDE TÜRK DİLİ YAZILI VE SÖZLÜ ANLATIM, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2001. [8] YAVUZ, Kemal; YETİŞ, Kâzım; BİRİNCİ, Nejat: ÜNİVERSİTE TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON DERSLERİ, Bayrak Yayınları, İstanbul, 2001. [9] ERDOĞAN, Ergün: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2004, Dilara Yayınevi, 238. [10] UÇAR, İlhan: İLETİŞİM BEDEN DİLİ VE SUNUM TEKNİKLERİ, Cantekin Matbaacılık, Ankara, 2007.) [11] DOĞAN, İsmail: TÜRK DİLİ, Rize, Akademi Yayınevi, 233. [12] İNCE, Yılmaz vd.: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2003, Dilara Yayınevi ve Matbaacılık, 288. [13] SARICA, Salih; GÜNDÜZ, Mustafa: GÜZEL KONUŞMA YAZMA, İstanbul, 1997, Fil Yayınevi, 443. [14] ÖZKAN, Fahri: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Murathan Yayıncılık, Trabzon, 2009. [15] SAĞOL, Gülden [ed.] vd.: TÜRK DİLİ KİTABI, İstanbul 2006, 317 s., Duyap. [16] SERTKAYA, Osman Fikri: “Atatürk ve Türk Dili”, TÜRK DİLİ: Ankara 2001, II. C., 599. S., 549-563 s. [17] KORKMAZ, Zeynep: “Yazılı Devirlerdeki Gelişmelere Göre Eski Türkçenin Yaşı”, TDAY-Belleten 1989: Ankara 1994, 353-370. s., TDK Yay.: 553. [18] Bu ve benzeri Türk dili kaynaklarının yardımıyla DÜ Türk Dili Okutmanlarınca hazırlanan TÜRK DİLİ I ders notu.