Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi | Düzce Üniversitesi

Ders Bilgileri

Ders Adı	Kodu	Dili	Türü	Yarıyıl	T+U Saat	Kredi	AKTS
Scada Sistemleri	KNT2102	Türkçe	Zorunlu	3. Yarıyıl	3 + 1	4,0	4,0

Ön Koşul Dersleri
Dersin Seviyesi	Ön Lisans
Dersin Verilişi	Yüz Yüze
Dersin Koordinatörü
Dersi Veren(ler)	Öğr. Gör. Hasan AKAN (Güz)
Dersin Amacı	Endüstride, özellikle imalat sektöründe kullanılan Bilgisayarla veri toplama, kayıt ve kontrol tekniklerini kavrayabilme. Güncel bir “Veri Toplama ve Kontrol Yazılımı” nı (SCADA) kullanabilme.
Dersin İçeriği	Bilgisayarlı Kontrol yaklaşımları, Scada sistemlerine ihtiyaç duyulmasının sebepleri, Bilgisayarlı veri toplamanın aşamaları, Scada sisteminin temel bileşenleri, MTU, RTU ve haberleşme modülleri. Scada yazılımın(WinCC) kurulumu ve donanım ayarları, Scada yazılım projesinin oluşturulmarı, etiket ve PLC adreslerinin tanımlanması, Etkileşim HMI arayüz oluşturulması, Arşivleme ve Alarm ayarlarının yapılması.

Ders Öğrenme Kazanımları

#	Öğrenme Kazanımı
1	Bilgisayarlı Veri toplama ve kontrol için gerekli temel yazılım ve donanımı tanıyabilir.
1	Bilgisayarlı Veri toplama ve kontrol için gerekli temel yazılım ve donanımı tanıyabilir.
2	Güncel bir SCADA programının konfigürasyonunu yapar ve bir bütün olarak kontrol sistemlerinde kullanabilir.
2	Güncel bir SCADA programının konfigürasyonunu yapar ve bir bütün olarak kontrol sistemlerinde kullanabilir.
3	Kullanılan SCADA programının farklı marka PLC’ler ile iletişim kurmasını sağlar.
3	Kullanılan SCADA programının farklı marka PLC’ler ile iletişim kurmasını sağlar.

Ders Planı (Haftalık Konular)

Hafta	Konular/Uygulamalar	Yöntem
1. Hafta	Endüstride bilgisayarlı veri toplama ve kontrolün gelişim süreci ve endsütriyel kontrol evreleri: analog kontrol, elektronik kontrol, doğrudan bilgisayarlı kontrol, süpervizör kontrol, dağıtık kontrol, programlı kontrol ve entegre kontrol yaklaşımları.
1. Hafta	Endüstride bilgisayarlı veri toplama ve kontrolün gelişim süreci ve endsütriyel kontrol evreleri: analog kontrol, elektronik kontrol, doğrudan bilgisayarlı kontrol, süpervizör kontrol, dağıtık kontrol, programlı kontrol ve entegre kontrol yaklaşımları.
2. Hafta	Bilgisayarla veri toplama ve kontrola olan endüstriyel ihtiyaçlar, PLC ve SCADA ile ilgili temel kavramlar, Bilgisayarlı Veri Toplama ve Kontrol (SCADA) programlarının tanımı, scada yazılımlarının uygulama alanları.
2. Hafta	Bilgisayarla veri toplama ve kontrola olan endüstriyel ihtiyaçlar, PLC ve SCADA ile ilgili temel kavramlar, Bilgisayarlı Veri Toplama ve Kontrol (SCADA) programlarının tanımı, scada yazılımlarının uygulama alanları.
3. Hafta	Bilgisayar ile veri toplamanın temel kavramları ve aşamaları: analog ve sayısal işaretler, veri edinim donanım ve yazılımları, haberleşme protokolleri (RS-232, RS-485).
3. Hafta	Bilgisayar ile veri toplamanın temel kavramları ve aşamaları: analog ve sayısal işaretler, veri edinim donanım ve yazılımları, haberleşme protokolleri (RS-232, RS-485).
4. Hafta	Bilgisayarlı Veri Toplama ve Kontrol yazılımlarının avantaj ve dezavantajlar, PLC-SCADA arasında olması gereken donanımlar(haberleşme modülleri), Scada sisteminin yapısı: RTU, MTU ve haberleşme ağı tanımları.
4. Hafta	Bilgisayarlı Veri Toplama ve Kontrol yazılımlarının avantaj ve dezavantajlar, PLC-SCADA arasında olması gereken donanımlar(haberleşme modülleri), Scada sisteminin yapısı: RTU, MTU ve haberleşme ağı tanımları.
5. Hafta	SCADA sisteminin temel elemanları: RTU' ların donanımsal özellikleri, çalışması ve yerine getirebileceği görevler. PLC'lerin RTU olarak kullanılması, bilgisayarlı RTU yapıları. MTU' ların özellikleri, görevleri, kullanılan yazılımlar ve donanımlar. Merkezi kontrol odaları ve bileşenleri.
5. Hafta	SCADA sisteminin temel elemanları: RTU' ların donanımsal özellikleri, çalışması ve yerine getirebileceği görevler. PLC'lerin RTU olarak kullanılması, bilgisayarlı RTU yapıları. MTU' ların özellikleri, görevleri, kullanılan yazılımlar ve donanımlar. Merkezi kontrol odaları ve bileşenleri.
6. Hafta	SIEMENS-WINCC demo SCADA programının tanıtılması. WINCC programının kurulumu, gerekli donanım tanımları ve programın ana ekran bileşenlerinin açıklanması.
6. Hafta	SIEMENS-WINCC demo SCADA programının tanıtılması. WINCC programının kurulumu, gerekli donanım tanımları ve programın ana ekran bileşenlerinin açıklanması.
7. Hafta	WİNCC de örnek bir uygulamanın gösterilmesi. Bir scada proje dosyasının oluşturulması. PLC sürücülerinin porjeye tanıtılması. Etiket ve gruplarının tanımlanması. Projede iç ve dış etiketlerin oluşturularak gruplanması, etiketlere PLC adreslerinin atanması.
7. Hafta	WİNCC de örnek bir uygulamanın gösterilmesi. Bir scada proje dosyasının oluşturulması. PLC sürücülerinin porjeye tanıtılması. Etiket ve gruplarının tanımlanması. Projede iç ve dış etiketlerin oluşturularak gruplanması, etiketlere PLC adreslerinin atanması.
8. Hafta	WİNCC de örnek bir uygulamanın gösterilmesi. Bir scada proje dosyasının oluşturulması. PLC sürücülerinin porjeye tanıtılması. Etiket ve gruplarının tanımlanması. Projede iç ve dış etiketlerin oluşturularak gruplanması, etiketlere PLC adreslerinin atanması.
8. Hafta	WİNCC de örnek bir uygulamanın gösterilmesi. Bir scada proje dosyasının oluşturulması. PLC sürücülerinin porjeye tanıtılması. Etiket ve gruplarının tanımlanması. Projede iç ve dış etiketlerin oluşturularak gruplanması, etiketlere PLC adreslerinin atanması.
9. Hafta	SCADA ekranı için süreç resimlerinin oluşturulacağı grafik tasarımcısının incelenmesi ve bir süreç resminin hazırlanması. SCADA ekranında farklı izleme sayfaları oluşturarak bir buton aracılığı ile bu sayfalar arasında geçişlerin yapılması.
9. Hafta	SCADA ekranı için süreç resimlerinin oluşturulacağı grafik tasarımcısının incelenmesi ve bir süreç resminin hazırlanması. SCADA ekranında farklı izleme sayfaları oluşturarak bir buton aracılığı ile bu sayfalar arasında geçişlerin yapılması.
10. Hafta	Bir butonla PLC ye kontrol komutu gönderilmesi. Scada ekranında hazırlanan süreç resimlerinin hareketlendirilmesi ve süreç değişkenlerine atanması yolu ile sürecin ekrandan takibi.
10. Hafta	Bir butonla PLC ye kontrol komutu gönderilmesi. Scada ekranında hazırlanan süreç resimlerinin hareketlendirilmesi ve süreç değişkenlerine atanması yolu ile sürecin ekrandan takibi.
11. Hafta	Tank seviyesinin görüntülenmesi uygulaması. Scada ekranında I/O alanı oluşturulması, projenin aktfileştirlmesi ve Wincc etiket simülatörünün kullanımı.
11. Hafta	Tank seviyesinin görüntülenmesi uygulaması. Scada ekranında I/O alanı oluşturulması, projenin aktfileştirlmesi ve Wincc etiket simülatörünün kullanımı.
12. Hafta	Projede arşiv oluşturulması ve zamanlayıcı kurulumu.
12. Hafta	Projede arşiv oluşturulması ve zamanlayıcı kurulumu.
13. Hafta	Scada ekranında gerçek zamanlı trend pencerelerinin oluşturulması. Scada ekranında çizelgelerin oluşturulması ve süreç değişkenlerinin bu tablolara kayıt edilmesi.
13. Hafta	Scada ekranında gerçek zamanlı trend pencerelerinin oluşturulması. Scada ekranında çizelgelerin oluşturulması ve süreç değişkenlerinin bu tablolara kayıt edilmesi.
14. Hafta	Wincc de Alarm mesajlarının oluşturulması ve görünüm ayarları ile limit değerlerin belirlenmesi. Wincc rapor tasarımcısı ve süreç ile ilgili raporların alınması, yazdırma parametrelerinin ayarlanması.
14. Hafta	Wincc de Alarm mesajlarının oluşturulması ve görünüm ayarları ile limit değerlerin belirlenmesi. Wincc rapor tasarımcısı ve süreç ile ilgili raporların alınması, yazdırma parametrelerinin ayarlanması.

*Ara sınav ve final sınav tarihleri 14 haftalık ders işleyiş planında belirtilmemiştir. Ara sınav ve final sınav tarihleri Üniversitemiz Senatosu kararı ile akademik takvimde belirtilen tarihlerde yapılmaktadır.

Ders - Program Yeterlilikleri İlişkileri

No	Program Yeterlilikleri	Katkı Düzeyi
No	Program Yeterlilikleri	1	2	3	4	5
1	Orta öğretimde kazanmış olduğu mesleki yeterlilikler üzerine uygulama ile desteklenen bir alanda bilgi/beceriye sahip olabilmeli				✔
1	Orta öğretimde kazanmış olduğu mesleki yeterlilikler üzerine uygulama ile desteklenen bir alanda bilgi/beceriye sahip olabilmeli				✔
2	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili edindiği kuramsal bilgilerini kullanabilmeli			✔
2	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili edindiği kuramsal bilgilerini kullanabilmeli			✔
3	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili pratik uygulamalarda gereken teorik bilgileri, el ve/veya düşünsel becerileri kullanabilmeli				✔
3	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili pratik uygulamalarda gereken teorik bilgileri, el ve/veya düşünsel becerileri kullanabilmeli				✔
4	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisinde bağımsız olarak öğrendiklerini uygulayabilmeli				✔
4	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisinde bağımsız olarak öğrendiklerini uygulayabilmeli				✔
5	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili çalışmalarda öngörülemeyen problemleri belirleyebilmeli ve çözüm üretebilmeli				✔
5	Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi ile ilgili çalışmalarda öngörülemeyen problemleri belirleyebilmeli ve çözüm üretebilmeli				✔
7	Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincinde olmalı ve bunu gerçekleştirebilmeli				✔
7	Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincinde olmalı ve bunu gerçekleştirebilmeli				✔
11	Mesleki özgüvene sahibi olabilmeli				✔
11	Mesleki özgüvene sahibi olabilmeli				✔
12	Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanmak, bilgisayar destekli etkinlikleri uygular				✔
12	Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanmak, bilgisayar destekli etkinlikleri uygular				✔

Dersin Öğrenme Kazanımlarının Program Yeterlilikleri İle İlişkisi

Program Yeterlilik	DK1	DK2	DK3
PY1	4	4	4
PY2	3	3	3
PY3	4	4	4
PY4	4	4	4
PY5	4	4	4
PY7	4	4	4
PY11	4	4	4
PY12	4	4	4

Kaynaklar

Ders Kitabı veya Notu	Ders Kitabı veya Ders Notu bulunmamaktadır.
Diğer Kaynaklar	Siemens-WINCC-5.0 kullanım klavuzu, Practical SCADA for Industry, D. Bailey-E.Wright,Elsevier, Veri edinimi, J.Park Siemens-WINCC-5.0 kullanım klavuzu, Practical SCADA for Industry, D. Bailey-E.Wright,Elsevier, Veri edinimi, J.Park

AKTS / İş Yükü Tablosu

AKTS / İş Yükü Tablosu		Sayısı	Süresi (Saat)	Toplam İş Yükü (Saat)
Ders İçi	Ders Saati (14 Hafta)	14	4	56
Ders Dışı	Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları	1	12	12
	Araştırma	1	10	10
	Diğer Faaliyetler	1	16	16
Sınavlar	Ara Sınav 1	1	1	1
	Ödev 1	1	10	10
	Final	1	1	1
Toplam İş Yükü				106
*AKTS = (Toplam İş Yükü) / 25,5		Dersin AKTS Kredisi		25.5 4,0