| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dili I | TDB101 | 1. Yarıyıl | 2 + 0 | 2,0 | 2,0 |
| Ön Koşullar | Yok |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Ders |
| Dersin Verilişi | yüz yüze |
| Dersin Koordinatörü |
Öğr. Gör. Ayşe ULU |
| Dersi Verenler |
Öğr. Gör. Ayşe ULU |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Amacı | Dilin fert ve millet hayatındaki öneminin ve Türk dilinin yapısal özelliklerinin kavratmak, Türkçenin tarihî dönemlerini öğretmek; Türkçenin ses ve şekil yapısını kavratıp öğrencinin dinlediklerini, okuduklarını, gördüklerini ve düşündüklerini hem söz hem de yazı ile planlı, etkili ve akıcı bir şekilde ifade etme yeteneklerini geliştirmek. |
| Dersin İçeriği | Dilin tanımı ve doğuşu, dilin nitelikleri; dil türleri; dili inceleme türleri, yeryüzündeki dillerin tasnifi; Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri; Türk dilinin temel özellikleri; Türk yazı dilinin tarihî özellikleri; dil bilgisi. |
| Ders Öğrenme Kazanımları |
- Dilin tanımını bilir, dilin sosyal bir kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi hakkında fikir sahibi olur, dil kültür ve dil düşünce arasındaki bağı fark eder - Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini öğrenir Türkçenin zenginliklerini ve inceliklerini fark eder, Türk dilinin diğer dillerden farkını öğrenir. - Türk dilinin gelişmesi ve tarihî devreleri hakkında bilgi sahibi olur. - Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları hakkında bilgi sahibi olur. - Türkçenin ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kuralları kavrar bu kuralların yazılı anlatımda nasıl kullanılacağını bilir. - Türkçenin yapı özellikleri hakkında bilgi sahibi olur. - Çevresindeki dil kirliliğine yol açan kelimelerin dil üzerindeki etkilerini hesaplar, kültürün dil üzerindeki etkisini görür. |
| Hafta | Konular | Öğretim Yöntemleri |
|---|---|---|
| 1. Hafta | Dilin tanımı ve nitelikleri, dillerin doğuşuna dair varsayımlarDilin tanımı ve nitelikleri, dillerin doğuşuna dair varsayımlar | |
| 2. Hafta | Dilin toplum, kültür-millet üzerindeki etkisi; düşünce, duygu ve iletişimle olan ilgisi | |
| 3. Hafta | Sözlü ve Yazılı Dil, Filoloji-Gramer-Lenguistik, bir dilin geliş(me)mişliğini belirleyen etkenler | |
| 4. Hafta | Dünya dillerinin yapı ve köken bakımından tasnifi, “Türk Dili”nin dünya dilleri arasındaki yeri ve özellikleri | |
| 5. Hafta | Türkçenin tarihsel gelişimi; Eski Türkçenin (Köktürkçe-Uygurca) incelenmesi | |
| 6. Hafta | Türkçenin tarihsel gelişimi; Orta Türkçenin (Karahanlıca-Harezmce-Kıpçakça-Çağatayca-Eski Anadolu Türkçesi) incelenmesi | |
| 7. Hafta | ARA SINAV | |
| 8. Hafta | Türkçenin tarihsel gelişimi; Yeni Türkçenin (Çağatayca-Osmanlıca-Türkiye Türkçesi) incelenmesi | |
| 9. Hafta | Günümüz dünyasında yazı dili olarak kullanılan Türkçenin kolları ve yayılma alanları, Türkçenin günümüze kadar kullandığı belli başlı alfabeler | |
| 10. Hafta | Dilde sadeleşme, Cumhuriyet sonrası Türkiye Türkçesini sadeleştirme çalışmaları, Türkçenin bugünkü sorunları | |
| 11. Hafta | Ses Bilgisi, ses olaylarının tanımı ve mahiyeti, Türkçe kelimelerde görülen başlıca ses olayları: Ses türemesi, ses düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünsüz sertleşmesi, ünlü daralması, ulama vb. | |
| 12. Hafta | Türkçe kelimelerdeki başlıca ses özellikleri ve Türkçede başlıca kelime üretme yolları. | |
| 13. Hafta | Türkçenin diğer dillerle olan tarihî ilişkisi, diller arası alışverişin kanalı, dillerin birbirinden alıntıladığı unsurlar, alıntı kelimeler ve türleri | |
| 14. Hafta | Kök çeşitleri, ek çeşitleri, yapılarına göre sözcükler (basit-türemiş-bileşik) | |
| 15. Hafta | Yarıyıl Sonu Sınavı |
| [1] YAZIM KILAVUZU; TDK Yayınları, Ankara, 2006. [2] TÜRKÇE SÖZLÜK; TDK Yayınları, Ankara, 2005. [3] AĞCA, Hüseyin: Türk Dili, Ankara, 2001, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 270. [4] KORKMAZ, Zeynep, GÜLENSOY, Tuncer, ERCİLASUN, Ahmet B.; TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Yargı Yay., Ankara, 2001. [5] ERGİN, Muharrem: TÜRK DİL BİLGİSİ, Bayrak Yay., İstanbul, 1999. [6] GÜLENSOY, Tuncer: TÜRKÇE EL KİTABI, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005. [7] ÖZKAN, Mustafa: YÜKSEK ÖĞRETİMDE TÜRK DİLİ YAZILI VE SÖZLÜ ANLATIM, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2001. [8] YAVUZ, Kemal; YETİŞ, Kâzım; BİRİNCİ, Nejat: ÜNİVERSİTE TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON DERSLERİ, Bayrak Yayınları, İstanbul, 2001. [9] ERDOĞAN, Ergün: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2004, Dilara Yayınevi, 238. [10] UÇAR, İlhan: İLETİŞİM BEDEN DİLİ VE SUNUM TEKNİKLERİ, Cantekin Matbaacılık, Ankara, 2007.) [11] DOĞAN, İsmail: TÜRK DİLİ, Rize, Akademi Yayınevi, 233. [12] İNCE, Yılmaz vd.: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Trabzon, 2003, Dilara Yayınevi ve Matbaacılık, 288. [13] SARICA, Salih; GÜNDÜZ, Mustafa: GÜZEL KONUŞMA YAZMA, İstanbul, 1997, Fil Yayınevi, 443. [14] ÖZKAN, Fahri: TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON BİLGİLERİ, Murathan Yayıncılık, Trabzon, 2009. [15] SAĞOL, Gülden [ed.] vd.: TÜRK DİLİ KİTABI, İstanbul 2006, 317 s., Duyap. [16] SERTKAYA, Osman Fikri: “Atatürk ve Türk Dili”, TÜRK DİLİ: Ankara 2001, II. C., 599. S., 549-563 s. [17] KORKMAZ, Zeynep: “Yazılı Devirlerdeki Gelişmelere Göre Eski Türkçenin Yaşı”, TDAY-Belleten 1989: Ankara 1994, 353-370. s., TDK Yay.: 553. [18] Bu ve benzeri Türk dili kaynaklarının yardımıyla DÜ Türk Dili Okutmanlarınca hazırlanan TÜRK DİLİ I ders notu. |
| Program Yeterlilik | Katkı Düzeyi | DK1 | DK2 | DK3 | DK4 | DK5 | DK6 | DK7 | Ölçme Yöntemi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PY1 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY2 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY3 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY4 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY5 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY6 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY7 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY8 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY9 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY10 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| PY11 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | - |
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ders Katkı Düzeyi | Yok | Çok Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | Çok Yüksek |
| Ölçme Yöntemi | Yazılı sınav | Sözlü sınav | Ödev/Proje | Laboratuvar Çalışması | Sunum /Seminer |
| Etkinlik | Sayısı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Saati | 14 | 2 | 28 |
| Ön Hazırlık, Pekiştirme Çalışmaları | 14 | 1 | 14 |
| Araştırma | 1 | 1 | 1 |
| Diğer Faaliyetler | 6 | 1 | 6 |
| Ara Sınav 1 | 1 | 1 | 1 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 51 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 2,0 | ||
